Wykańczanie ścian dla alergików (i nie tylko)

Każdy, kto buduje dom chce, by ściany w nim były równe i gładkie. Do niedawna popularne i powszechnie stosowane były tynki mineralne, np. cementowowapienne.

Obecnie dużą popularnością cieszą się tynki gipsowe. Tworzą bardzo gładką powierzchnię, na której trudniej osadza się kurz. Zapewniają dobry mikroklimat w pomieszczeniu, wchłaniają wilgoć, a gdy jest zbyt sucho, oddają ją do otoczenia.

Tynki mineralne tworzą powłokę o nierównej powierzchni, gdyż zawierają ziarenka piasku. Dlatego właśnie nie są zbyt dobrym rozwiązaniem dla osób uczulonych na kurz. Alergik powinien wystrzegać się fakturowanych powierzchni i tynków strukturalnych, które trudniej się sprząta. Na gładkich i równych ścianach osadza się mniej kurzu, dlatego dla alergików polecane są tynki gipsowe lub płyty gipsowo-kartonowe.

Farby

Farby akrylowe szybko schną i łatwo rozprowadzają się po malowanej powierzchni. A prostokątne opakowanie umożliwia nabieranie farby na wałek bezpośrednio z wiaderka (fot. TBD)

Alergicy powinni stosować tylko farby wodorozcieńczalne. Do malowania ścian w pomieszczeniach najczęściej stosuje się farby dyspersyjne, zwane również emulsyjnymi. Ich podstawowym składnikiem są żywice akrylowe, winylowe lub lateksowe. Rozcieńczalnikiem takich farb emulsyjnych jest woda. Tworzą trwałe, jednorodne, odporne na zabrudzenia, zmywalne i paroprzepuszczalne powłoki. Są łatwe w nakładaniu, szybko schną i nie wydzielają szkodliwych oparów.

Mogą być stosowane do malowania ścian w pokojach osób podatnych na uczulenia. Alternatyw ą dla wyżej wymienionych farb są coraz rzadziej stosowane farby klejowe, krzemianowe lub silikonowe. Do produkcji farb krzemianowych stosuje się głównie substancje naturalne i dzięki temu nazywane są one "farbami ekologicznymi". Jednak ściana nimi pomalowana jest nierówna, porowata i łatwiej osadza się na niej kurz.

Wybierając farbę do malowania ściany dla alergika, oprócz składu farby, należy również zwracać uwagę na gładkość powłoki, jaką możemy uzyskać stosując daną farbę.

Logo Polskiego Towarzystwa Alergologicznego

W sprzedaży są specjalne farby dla alergików, które nie zawierają żadnych substancji uczulających. Są to wyłącznie farby wodne. Na ich opakowaniach znajduje się znak potwierdzający, że produkt spełnia restrykcyjne wymogi dotyczące ochrony przed alergią. Farby niemieckie i skandynawskie mają Znak Błękitnego Anioła, na puszkach polskich farb neutralnych dla alergików widnieje najczęściej Znak Ekologiczny E lub rekomendacja Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.

Tego rodzaju certyfikat na produkowane przez siebie farby posiada marka Beckers, TBD SA. W swojej ofercie firma ma 5 rodzajów farb do malowania ścian i sufitów. Nie zawierają rozpuszczalników ani amoniaku i mogą być używane do malowania ścian w żłobkach, przedszkolach, szpitalach, czyli w pomieszczeniach, w których nie powinny występować czynniki uczulające. By zachować środki ostrożności, pomieszczenie po malowaniu należy wietrzyć przez 1-2 dni. Po tym czasie ściany są całkowicie bezpieczne.

Najniebezpieczniejsze jest wykańczanie ścian dla alergików używając farb rozpuszczalnikowych. Ich rozcieńczalnikiem jest np. benzyna lakowa lub inne związki organiczne, które emitują toksyczne opary nie tylko podczas malowania, ale również w długim czasie po nim. Dlatego też do malowania np. mebli należy również używać farb wodorozcieńczalnych. Mają one podobne właściwości użytkowe jak rozpuszczalnikowe, są jednak zdrowsze i nie powodują uczuleń.

Tapety

Osoba skłonna do uczuleń nie musi wystrzegać się tapet. Mają one bowiem wiele zalet: to dzięki nim możemy ukryć nierówności ścian przyklejając tapety w duże wzory, zabezpieczyć przed zabrudzeniem stosując tapety zmywalne, ocieplić ścianę, np. przy której stoi łóżko. Najlepsze dla alergików są tapety papierowe o gładkiej powierzchni, zmywalne, umożliwiające przecieranie ściany wilgotną szmatką.

Tapety winylowe emitują silny zapach, dlatego nie powinno się ich stosować w pokojach alergików. Należy pamiętać, że w niskich pomieszczeniach, o złej wentylacji, często dochodzi do nadmiernego zawilgocenia, które jest przyczyn ą powstawania pleśni i rozwoju grzybów pod tapetą.

(fot. Muraspec)

Mimo, iż większość klejów do tapet zawiera substancje grzybobójcze, hamujące rozwój pleśni, zawsze należy pamiętać o zachowaniu odpowiedniej wilgotności i temperatury w pomieszczeniu. Optymalną wartością wilgotności jest przedział 40-60%. Gdy jest wyższa od 70%, tworzy się w pomieszczeniu mikroklimat sprzyjający rozwojowi mikroorganizmów i grzybów, które są przyczyną alergii.

Siedliskiem kurzu i roztoczy są tapety z odklejającymi się, odstającymi brzegami. Dlatego stare, zniszczone lub wykonane z nieodpowiednich dla alergika materiałów tapety należy wymienić. U niektórych osób może pojawić się również alergiczne zapalenie skóry na skutek kontaktu z karboksymetylocelulozą, która wchodzi w skład niektórych klejów. By uchronić się przed reakcją alergiczną na ten związek, tapety najlepiej przyklejać w rękawiczkach.

Na rynku dostępne są również aseptyczne okleiny ścienne firmy Muraspec zawierające preparat "Bio-Pruf ", który uniemożliwia rozwój niektórych mikroorganizmów, takich jak bakterie czy grzyby. Przeznaczone są do stosowania tam, gdzie sterylność jest bardzo ważna, czyli w szpitalach i klinikach medycznych, ale również mogą być użyte w mieszkaniu alergika.

Okładziny z korka

(fot. Dom Korkowy)

Do dekorowania ścian służą także płyty oraz tapety korkowe. Korek jest pięciokrotnie lżejszy od wody, doskonale amortyzuje drgania i wygłusza pomieszczenia. Porowatość korka pozwala na oddychanie ścian.

Korek izoluje ściany przed wilgocią, jest odporny na atak grzybów, pleśni i innych mikroorganizmów. Odpowiednio zaimpregnowany może być stosowany nawet w wilgotnych pomieszczeniach, np. kuchniach i łazienkach.

Jedynie miejsca szczególnie narażone na wilgoć trzeba wykładać korkiem lakierowanym. Najlepiej kupować okładziny z naniesionym już lakierem, ponieważ nakładany fabrycznie jest trwalszy i odporniejszy na ścieranie.

Okładziny nielakierowane w razie zaplamienia przeciera się szmatką zmoczoną w lekko kwaśnym roztworze octu lub cytryny. Okładziny wykonane z korka mają właściwości antystatyczne, nie elektryzują się i nie gromadzi się na nich kurz, będący najczęstszą przyczyną uczuleń. Dlatego korek jest dobrym rozwiązaniem dla alergików.

Boazeria

Alternatywą do wykańczania ścian dla alergików tapetą przez ostatnie lata była boazeria. Niestety, boazeria w formie forniru na płycie wiórowej, sklejce lub twardej płycie pilśniowej zawiera zwykle kleje, które wydzielają formaldehydy i inne substancje szkodliwe dla zdrowia. Alergicy nie powinni na ścianach stosować takiego wykończenia.

Agnieszka Hass